Türkiye Yeşilay Cemiyeti’nin hazırladığı son rapor, bağımlılıkların yalnızca bireysel sağlık sorunları yaratmakla kalmayıp, aynı zamanda ülke ekonomisine de devasa bir yük getirdiğini ortaya koydu. Rapora göre; sigara, alkol, uyuşturucu ve kumar gibi başlıca bağımlılık türlerinin Türkiye'ye yıllık toplam maliyeti 78 milyar doları buluyor.
Yeşilay’ın "Bağımlılık Ekonomisi" başlıklı çalışmasında, bu maliyetin; sağlık harcamalarından üretim kaybına, kamu bütçesine binen yükten çevresel zararlara kadar pek çok alanda hissedildiği vurgulandı.
Raporun dikkat çeken bölümlerinde bağımlılık türlerine göre dağılım şu şekilde yapıldı:
Özellikle sanal kumar platformlarının kontrolsüz yayılması, bu alandaki ekonomik yükün son yıllarda ciddi biçimde artmasına neden oldu.
Sigaranın yol açtığı sağlık harcamalarının yıllık maliyeti milyarlarca lirayı bulurken, bu zararın Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYİH) yüzde 2,2’sine denk geldiği ifade edildi. Türkiye’de son 20 yılda sigara satış hacmi yüzde 39 oranında artarak 150 milyar adede ulaştı. Doğaya atılan sigara izmaritleri ise her yıl 5.000 çöp kamyonunu dolduracak seviyeye çıktı.
Bu atıkların bir kısmı deniz ve göllere karışarak uzun vadeli su kirliliğine yol açıyor. Etkileri 10 yıl sürebilen bu çevresel zararlar, ekosistem üzerinde yıkıcı sonuçlar doğurabiliyor.
Raporda öne çıkan bir başka çarpıcı veri ise sigara kaynaklı yangınların ekonomik yükü. İstanbul ve İzmir’deki itfaiye verilerine göre, çıkan yangınların yaklaşık yüzde 40’ı sigara izmaritlerinden kaynaklanıyor. Sadece bu yangınların Türkiye’ye yıllık maliyeti 4 milyar dolara ulaşıyor.
Rapor, bağımlılıkların getirdiği ekonomik kayıpla nelerin yapılabileceğini de örneklerle ortaya koydu. Buna göre yıllık 78 milyar dolarlık kaynakla;
Yeşilay Genel Başkanı Doç. Dr. Mehmet Dinç, konuyla ilgili yaptığı açıklamada şunları söyledi:
Dinç, bağımlılıklarla mücadelede yalnızca tedavi değil, önleyici çalışmaların da büyük önem taşıdığını belirtti. Yeşilay’ın 2024 Kasım ayında İstanbul'da başlattığı “Bağımsızlık Seferberliği” ile ülke genelinde bu alanda farkındalık oluşturmayı hedeflediklerini ifade etti.
Yeşilay’ın "Bağımlılık Ekonomisi" başlıklı çalışmasında, bu maliyetin; sağlık harcamalarından üretim kaybına, kamu bütçesine binen yükten çevresel zararlara kadar pek çok alanda hissedildiği vurgulandı.
Kumar İlk Sırada, Sigara Takipte
Raporun dikkat çeken bölümlerinde bağımlılık türlerine göre dağılım şu şekilde yapıldı:
- Kumar bağımlılığı: 40 milyar dolar
- Sigara bağımlılığı: 24 milyar dolar
- Alkol bağımlılığı: 9 milyar dolar
- Uyuşturucu bağımlılığı: 5 milyar dolar
Özellikle sanal kumar platformlarının kontrolsüz yayılması, bu alandaki ekonomik yükün son yıllarda ciddi biçimde artmasına neden oldu.
Sigara: Hem Sağlığa Hem Doğaya Zarar
Sigaranın yol açtığı sağlık harcamalarının yıllık maliyeti milyarlarca lirayı bulurken, bu zararın Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYİH) yüzde 2,2’sine denk geldiği ifade edildi. Türkiye’de son 20 yılda sigara satış hacmi yüzde 39 oranında artarak 150 milyar adede ulaştı. Doğaya atılan sigara izmaritleri ise her yıl 5.000 çöp kamyonunu dolduracak seviyeye çıktı.
Bu atıkların bir kısmı deniz ve göllere karışarak uzun vadeli su kirliliğine yol açıyor. Etkileri 10 yıl sürebilen bu çevresel zararlar, ekosistem üzerinde yıkıcı sonuçlar doğurabiliyor.
Yangınların %40'ı Sigara Kaynaklı
Raporda öne çıkan bir başka çarpıcı veri ise sigara kaynaklı yangınların ekonomik yükü. İstanbul ve İzmir’deki itfaiye verilerine göre, çıkan yangınların yaklaşık yüzde 40’ı sigara izmaritlerinden kaynaklanıyor. Sadece bu yangınların Türkiye’ye yıllık maliyeti 4 milyar dolara ulaşıyor.
78 Milyar Dolarlık Zarar Yerine Neler Yapılabilirdi?
Rapor, bağımlılıkların getirdiği ekonomik kayıpla nelerin yapılabileceğini de örneklerle ortaya koydu. Buna göre yıllık 78 milyar dolarlık kaynakla;
- 154 yeni şehir hastanesi,
- 513 bin sosyal konut,
- 18 milyon öğrenciye tablet ve eğitim desteği,
- 15.000 km yüksek hızlı tren hattı,
- 40 milyon haneye elektrik temini,
- 50 bin teknoloji girişimine destek sağlanabilirdi.
Yeşilay’dan Ortak Mücadele Çağrısı
Yeşilay Genel Başkanı Doç. Dr. Mehmet Dinç, konuyla ilgili yaptığı açıklamada şunları söyledi:
Dinç, bağımlılıklarla mücadelede yalnızca tedavi değil, önleyici çalışmaların da büyük önem taşıdığını belirtti. Yeşilay’ın 2024 Kasım ayında İstanbul'da başlattığı “Bağımsızlık Seferberliği” ile ülke genelinde bu alanda farkındalık oluşturmayı hedeflediklerini ifade etti.
