Hadiseler Cereyan Ederken, Elif Derviş’in hikâyelerinden oluşan ilk kitabı. Bilgi Yayınevi arasında yayınlanan kitap, 2025 Sait Faik Abasıyanık Hikâye Ödülü’nde kısa listede yer aldı. 1977 doğumlu yazar, ODTÜ’de Temel İngilizce Bölümü’nde öğretim görevlisi. Bu kitabından başka Uyuşma adında bir romanı var. Yazarın biyografisinde hikâyelerinde hangi dergilerde vb. yayınladığına dair bilgi verilmemiş.
15 hikâyeden oluşan kitabın künye sayfasında “Yayınevinin yazılı izni olmaksızın kitaptan alıntı yapılamaz.” notu var. Bu not, kitaptan bahsederken alıntı yapmamız gereken birkaç cümleyi de bağlar mı acaba merak etmiyor değilim. Bu konuda daha açık olsalar, notlarında bu konuya da açıklık getirseler iyi olur. Bu konu da kendi çapında önemli.
Kitabın ilk hikâyesi olan Kesik Eller, bildiğimiz anlamda klasik bir olay örgüsü. Anadolu’da bir köyde yaşanan olaylarla insan gerçeğini gözler önüne seriyor Elif Derviş. Annesinin mezarında eldiveniyle kesilmiş bir el bulan Meczup Ali, kendi kızını taciz eden baba, babaya kesilen ceza, aşk, polisiye, kadın zulmü, kocasından kaçıp kurtulmak isteyen kadın, kafasını dinlemek için köyüne dönen emekli komiserin olayları çözme çabası. Suçluların suçu bir başkasına atma çabası… Çok katmanlı, çok yönlü bir hikâye… Bir polisiye öykü tadı veren hikâye, yaşanmış bir olaya mı dayalı yoksa başarılı bir kurgu mu bilemiyorum. Bildiğim şu, Kesik Eller, kendini okutan klasik bir hikâye, akıcı, sürükleyici, usta işi. Anlatımı da kurgusu da başarılı.
Neyse ki, rüyalar, babasızlık, akıl hastanesine düşen anne hikâyesi. Olay tadı olmayan, iç dökümü ağırlıklı, modern bir tarzda yazılmış bir metin.
Herşeyci’de yazar, bir ara toplumumuzun bir milyoncu diye bildiği, her şeyin satıldığı dükkanlardan birinde yaşanan olayları anlatıyor. Hikâyedeki kahraman, o dükkanlardan birinde çocukluğunda hatırladığı kapıcı dairesinde yaşayan aileden tanıdıklarla karşılaşır. Unutamadığı yağlı gözlemeyi hatırlar. Hikâyede zengin-fakir dünyası. Olaylara zenginin ve fakirin bakış açısı yansıtılır. O unutulamayan yağlı gözleme ile ilgili eski kapıcı dairesinde yaşayan, şimdi dükkânı işleten kadın “Sen çocukken de böyleydin, yağlı gözlemeyi ellerinle şapır şupur yer, üstüne başına döker, sonra da sabun yok mu, ne pis yer burası diye söylenirdin.” der. Kahramanın kendi ile çelişen yönlerine dikkat çeker.
Emanet başlıklı hikâye ile yazar, her şeyin kendisi için ve kendine göre olmasını isteyen, genç kulaktan birilerin dünyasından bir kesit sunar. Bir Anda Değişir Dünya’da ise aile içi kavganın yol açtığı iç yakıcı dramı anlatır.
Hanımı Beklerken, evde yalnız yaşayan 82 yaşındaki bir babanın dramı. Adamcağız, uyumamak için direnir, her an hanımın gelmesini beklemektedir. Ama dayanamaz uyur. Hikâye, o yaşlı adamın dünyasını, yaşadığı hayatın gerçeklerini çok etkili bir şekilde anlatıyor. Okurken hikâyede anlatına olayı yaşadığım, olayın yaşandığı mekan ve atmosferde kendimi bulduğum hikâyeyi, beni etkileyen yoğun duygusal gerilimden dolayı bitirmekte zorlandım. O yaşlı, zavallı babanın hâli, yalnızlığı, düşkünlüğü beni çok etkiledi. Bunu bir filmi izlerken de yaşamıştım. O filmde hiçbir suçu yokken hapse atılan, zihinsel engelli kahramana hapishanede işkence ediliyordu. O anları izleyememiş, filmi kapatmış, daha sonraki bir zamanda kendimi toparladıktan sonra güç bela izlemiştim kalanını.
Hikâyenin sonunda öğreniyoruz ki adamın beklediği hanım, evi terk eden kedisidir. Adamcağız uyurken babasına haftada bir uğrayan kızı gelir, yemeğini hazırlar gider ama adam uykusundadır, hiçbir şeyin farkına varmaz. Hayata ve insana dokunan başarılı bir hikâye Hanımı Beklerken. Yazarını yaşatacak metinlerden biri olacaktır ileride.
Kayıp Parmak İzi, çocuk dünyasına, çocuk psikolojisine değinen çok başarılı bir hikâye. Arkadaşının anlattıklarından çok etkilenen küçük çocuk komşuları Hacer Teyze’ye ajan, katil gözü ile bakar. Mizahi ögelerle komik bir olay kurgusu içinde işlenir hikâye. Domates suyunu kan olarak gören, algılayan küçük çocuğun yaşadıklarını, çocuğun gözünden ve dünyasından ustaca anlatıyor yazar.
Düdüklü, kitaptaki en çok sevdiğim öykü oldu. Olayı kurgulama, şaşırtıcı sonla bitirme, hikâyenin içindeki ögeleri ustaca kullanma bakımından başarılı buldum Düdüklü’yü. Karı koca arasındaki gergin anlar, her şeyden kavga çıkarmaya hazır koca, rahat tavırlı kadın başarılı bir şekilde çıkıyor karşımıza.
Karısının pişirdiği etli nohut yemeğini beğenmez adam. Sonraki gün nohut iyi pişsin diye düdüklü tencere alır gelir eve. Akşam yemeğinde yine pişmemiş nohut vardır. Adam düdüklüde neden pişirmediğini sorar. Kadın, yemeği önceki gün pişirdiğini, bundan sonraki yemeklerde düdüklüyü kullanacağını söyler. Adam kızar, ceketini alıp çeker gider. Kadın, “Ben senin nereye gittiğini iyi bilirim.” der. Sonraki sabah telefon sesiyle uyanır kadın. Telefonda ağlayan bir kadın vardır. “Öldü, üstüme yığılıp kaldı.” der ağlayarak. Ne yapacağını bilemediği için yardım ister. “Taksi çağırayım, düdüklü var bende. Söyleyeyim oraya getiriversin taksici. Onunla pişirince pamuk gibi olur eti. Afiyetle yersin.” der. Telefonu kapatıp ıslık çalarak kahvaltısını hazırlamaya başlar.
Ultıma Thule, fantastik ögelerin ağırlıklı olduğu bir hikâye. Bu hikâyede olaylar, bilinen sınırların ötesindeki ülkede geçer. Sembollerle ilerleyen hikâyenin anlatıcısı her şeyin kilidi olan korkudur. Psikolojik ağırlıklı hikâyede kahramanın korkularının ortaya çıkışı, korku ile yüzleşmesi, korkusundan kurtulması işlenir. İkinci kişili anlatımla yazılan hikâyede merak ögesi, olay akışı ve başarılı bir şekilde yapılan kurgu ile hikâye kendini okutmayı başarıyor.
Görülmemiş Zafer, biraz masal, biraz menkıbe, efsane tadında bir hikâye. Körler köyünde kendini gösteremediği, insanlara korku salamadığı için kızan bir canavarın köyede gözleri gören tek kişi olan yedi yaşındaki kızı bir çırpıda yutması anlatılır. Varoluşun temelinde kendini gösterme duygusunun yattığının altı çizilir.
Gökyüzündeki Delik, hayatta küçük şeylere takılıp kalmanın, takıntıların hikâyesi. Hikâye kahramanı evde tek başına yaşayan bir genç adamdır. Yapbozun bir parçasını kaybetmiştir ve bu durumu çok önemsemektedir. Bir gün caddede bir çiçekçi önünde kayıp parçayı bulur, o sırada bir kazaya karışır. Kendine geldiğinde söylediği ilk sözler yapboz parçası ile ilgilidir. O an yanında duran, yaşananların şokunu atlatamamış sevdiği kız, bu duruma çok sert tepki gösterir. Hikâyenin sonunda evdeki kedisi yapbozun durduğu masaya çıkar, yapbozun kayıp parçasının olduğu yer işer.
Hadiseler Cereyan Ederken, bir ilk kitap. Bazı hikâyeler kendini sevdiriyor, kolayca okunuyor, anlatılanlar da okuru yormadan anlaşılıyor. Kesik Eller, Hanımı Beklerken, Kayıp Parmak İzi, Düdüklü gibi hikâyeler için bunları rahatlıkla söyleyebilirim. Bazı öyküler hem anlatımdaki kapalılık hem de anlatımın akıcı olmaması gibi nedenlerden okurken zorluyor. Bir bilmece çözer gibi metindeki cümlelerden anlam kovalamak zorunda kalıyoruz. Bu çok baskın bir durum olmasa da kitapta görülen bir durum. Bu durumda hikâyelerde inişli çıkışlı bir durumun varlığını gösteriyor.
Oysa yazar hikâye anlatmasını biliyor. Adlarını yukarıda andığım hikâyelerde Elif Derviş’in anlatıcılıktaki ustalığına değinmiştim. Bundan sonraki hikâye kitaplarında yazarın hangi yollardan yürüyeceğini göreceğiz. İlk kitabıyla çıtayı yükseklere çekmiş bir yazar var karşımızda. Gelecek kitaplarında çıta daha yükseklere çıkacaktır umarım.
15 hikâyeden oluşan kitabın künye sayfasında “Yayınevinin yazılı izni olmaksızın kitaptan alıntı yapılamaz.” notu var. Bu not, kitaptan bahsederken alıntı yapmamız gereken birkaç cümleyi de bağlar mı acaba merak etmiyor değilim. Bu konuda daha açık olsalar, notlarında bu konuya da açıklık getirseler iyi olur. Bu konu da kendi çapında önemli.
Kitabın ilk hikâyesi olan Kesik Eller, bildiğimiz anlamda klasik bir olay örgüsü. Anadolu’da bir köyde yaşanan olaylarla insan gerçeğini gözler önüne seriyor Elif Derviş. Annesinin mezarında eldiveniyle kesilmiş bir el bulan Meczup Ali, kendi kızını taciz eden baba, babaya kesilen ceza, aşk, polisiye, kadın zulmü, kocasından kaçıp kurtulmak isteyen kadın, kafasını dinlemek için köyüne dönen emekli komiserin olayları çözme çabası. Suçluların suçu bir başkasına atma çabası… Çok katmanlı, çok yönlü bir hikâye… Bir polisiye öykü tadı veren hikâye, yaşanmış bir olaya mı dayalı yoksa başarılı bir kurgu mu bilemiyorum. Bildiğim şu, Kesik Eller, kendini okutan klasik bir hikâye, akıcı, sürükleyici, usta işi. Anlatımı da kurgusu da başarılı.
Neyse ki, rüyalar, babasızlık, akıl hastanesine düşen anne hikâyesi. Olay tadı olmayan, iç dökümü ağırlıklı, modern bir tarzda yazılmış bir metin.
Herşeyci’de yazar, bir ara toplumumuzun bir milyoncu diye bildiği, her şeyin satıldığı dükkanlardan birinde yaşanan olayları anlatıyor. Hikâyedeki kahraman, o dükkanlardan birinde çocukluğunda hatırladığı kapıcı dairesinde yaşayan aileden tanıdıklarla karşılaşır. Unutamadığı yağlı gözlemeyi hatırlar. Hikâyede zengin-fakir dünyası. Olaylara zenginin ve fakirin bakış açısı yansıtılır. O unutulamayan yağlı gözleme ile ilgili eski kapıcı dairesinde yaşayan, şimdi dükkânı işleten kadın “Sen çocukken de böyleydin, yağlı gözlemeyi ellerinle şapır şupur yer, üstüne başına döker, sonra da sabun yok mu, ne pis yer burası diye söylenirdin.” der. Kahramanın kendi ile çelişen yönlerine dikkat çeker.
Emanet başlıklı hikâye ile yazar, her şeyin kendisi için ve kendine göre olmasını isteyen, genç kulaktan birilerin dünyasından bir kesit sunar. Bir Anda Değişir Dünya’da ise aile içi kavganın yol açtığı iç yakıcı dramı anlatır.
Hanımı Beklerken, evde yalnız yaşayan 82 yaşındaki bir babanın dramı. Adamcağız, uyumamak için direnir, her an hanımın gelmesini beklemektedir. Ama dayanamaz uyur. Hikâye, o yaşlı adamın dünyasını, yaşadığı hayatın gerçeklerini çok etkili bir şekilde anlatıyor. Okurken hikâyede anlatına olayı yaşadığım, olayın yaşandığı mekan ve atmosferde kendimi bulduğum hikâyeyi, beni etkileyen yoğun duygusal gerilimden dolayı bitirmekte zorlandım. O yaşlı, zavallı babanın hâli, yalnızlığı, düşkünlüğü beni çok etkiledi. Bunu bir filmi izlerken de yaşamıştım. O filmde hiçbir suçu yokken hapse atılan, zihinsel engelli kahramana hapishanede işkence ediliyordu. O anları izleyememiş, filmi kapatmış, daha sonraki bir zamanda kendimi toparladıktan sonra güç bela izlemiştim kalanını.
Hikâyenin sonunda öğreniyoruz ki adamın beklediği hanım, evi terk eden kedisidir. Adamcağız uyurken babasına haftada bir uğrayan kızı gelir, yemeğini hazırlar gider ama adam uykusundadır, hiçbir şeyin farkına varmaz. Hayata ve insana dokunan başarılı bir hikâye Hanımı Beklerken. Yazarını yaşatacak metinlerden biri olacaktır ileride.
Kayıp Parmak İzi, çocuk dünyasına, çocuk psikolojisine değinen çok başarılı bir hikâye. Arkadaşının anlattıklarından çok etkilenen küçük çocuk komşuları Hacer Teyze’ye ajan, katil gözü ile bakar. Mizahi ögelerle komik bir olay kurgusu içinde işlenir hikâye. Domates suyunu kan olarak gören, algılayan küçük çocuğun yaşadıklarını, çocuğun gözünden ve dünyasından ustaca anlatıyor yazar.
Düdüklü, kitaptaki en çok sevdiğim öykü oldu. Olayı kurgulama, şaşırtıcı sonla bitirme, hikâyenin içindeki ögeleri ustaca kullanma bakımından başarılı buldum Düdüklü’yü. Karı koca arasındaki gergin anlar, her şeyden kavga çıkarmaya hazır koca, rahat tavırlı kadın başarılı bir şekilde çıkıyor karşımıza.
Karısının pişirdiği etli nohut yemeğini beğenmez adam. Sonraki gün nohut iyi pişsin diye düdüklü tencere alır gelir eve. Akşam yemeğinde yine pişmemiş nohut vardır. Adam düdüklüde neden pişirmediğini sorar. Kadın, yemeği önceki gün pişirdiğini, bundan sonraki yemeklerde düdüklüyü kullanacağını söyler. Adam kızar, ceketini alıp çeker gider. Kadın, “Ben senin nereye gittiğini iyi bilirim.” der. Sonraki sabah telefon sesiyle uyanır kadın. Telefonda ağlayan bir kadın vardır. “Öldü, üstüme yığılıp kaldı.” der ağlayarak. Ne yapacağını bilemediği için yardım ister. “Taksi çağırayım, düdüklü var bende. Söyleyeyim oraya getiriversin taksici. Onunla pişirince pamuk gibi olur eti. Afiyetle yersin.” der. Telefonu kapatıp ıslık çalarak kahvaltısını hazırlamaya başlar.
Ultıma Thule, fantastik ögelerin ağırlıklı olduğu bir hikâye. Bu hikâyede olaylar, bilinen sınırların ötesindeki ülkede geçer. Sembollerle ilerleyen hikâyenin anlatıcısı her şeyin kilidi olan korkudur. Psikolojik ağırlıklı hikâyede kahramanın korkularının ortaya çıkışı, korku ile yüzleşmesi, korkusundan kurtulması işlenir. İkinci kişili anlatımla yazılan hikâyede merak ögesi, olay akışı ve başarılı bir şekilde yapılan kurgu ile hikâye kendini okutmayı başarıyor.
Görülmemiş Zafer, biraz masal, biraz menkıbe, efsane tadında bir hikâye. Körler köyünde kendini gösteremediği, insanlara korku salamadığı için kızan bir canavarın köyede gözleri gören tek kişi olan yedi yaşındaki kızı bir çırpıda yutması anlatılır. Varoluşun temelinde kendini gösterme duygusunun yattığının altı çizilir.
Gökyüzündeki Delik, hayatta küçük şeylere takılıp kalmanın, takıntıların hikâyesi. Hikâye kahramanı evde tek başına yaşayan bir genç adamdır. Yapbozun bir parçasını kaybetmiştir ve bu durumu çok önemsemektedir. Bir gün caddede bir çiçekçi önünde kayıp parçayı bulur, o sırada bir kazaya karışır. Kendine geldiğinde söylediği ilk sözler yapboz parçası ile ilgilidir. O an yanında duran, yaşananların şokunu atlatamamış sevdiği kız, bu duruma çok sert tepki gösterir. Hikâyenin sonunda evdeki kedisi yapbozun durduğu masaya çıkar, yapbozun kayıp parçasının olduğu yer işer.
Hadiseler Cereyan Ederken, bir ilk kitap. Bazı hikâyeler kendini sevdiriyor, kolayca okunuyor, anlatılanlar da okuru yormadan anlaşılıyor. Kesik Eller, Hanımı Beklerken, Kayıp Parmak İzi, Düdüklü gibi hikâyeler için bunları rahatlıkla söyleyebilirim. Bazı öyküler hem anlatımdaki kapalılık hem de anlatımın akıcı olmaması gibi nedenlerden okurken zorluyor. Bir bilmece çözer gibi metindeki cümlelerden anlam kovalamak zorunda kalıyoruz. Bu çok baskın bir durum olmasa da kitapta görülen bir durum. Bu durumda hikâyelerde inişli çıkışlı bir durumun varlığını gösteriyor.
Oysa yazar hikâye anlatmasını biliyor. Adlarını yukarıda andığım hikâyelerde Elif Derviş’in anlatıcılıktaki ustalığına değinmiştim. Bundan sonraki hikâye kitaplarında yazarın hangi yollardan yürüyeceğini göreceğiz. İlk kitabıyla çıtayı yükseklere çekmiş bir yazar var karşımızda. Gelecek kitaplarında çıta daha yükseklere çıkacaktır umarım.
